YAHUDİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR / KUTSAL KİTAP {3}

Geçtiğimiz uzun bir bayram sürecinden sonra yeniden Diaspora Yahudilerinin hüzünlü serüvenlerine kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bu hafta İslam İdaresinde, Magribi İspanya döneminde yaşamış olan en önemli kişiliklerden Hisdai İbn- Shaprut`u ve yakından ilgilendiği Hazar Krallığını inceleyeceğizSara YANAROCAK

Kavram
9 Ocak 2008 Çarşamba
Yusuf BESALEL

3) Yazılar (“Ketuvim”): Kutsal Kitap’ın üçüncü bölümü; ibadetle ilgili şiirler (Mezmurlar ve Meseller), aşk şiirleri (Neşideler Neşidesi), aklı selim edebiyatı (Meseller, İyov ve Vaiz),  tarihsel kitaplar (Rut, Tarihler I ve II.), (Ester, Ezra ve Nehemya) ve tarih, peygamberlik ve mistisizm içeren Daniel Kitabı gibi değişik edebi türler içerir. İbranice’deki “Ketuvim” (“Yazılar”) sözcüğü, külliyatın karmaşık tabiatına uygun düşmektedir. Yunanca yazılmış Kutsal Kitap’ta da görülebileceği gibi; “Ketuvim”deki kitapların sırası kati bir şekilde saptanmamış olup, değişen geleneklere göre ayrı bir sıralama ve düzene tabi olabilmektedir. İbranice yazılmış el yazmaları ve neşriyatlar da bu tür değişiklikler gösterebilmekteyse de, bunun dozu daha büyüktür. “Ketuvim”in beş kitabı, geleneksel olarak “Beş Tomar”ı (Megilot”) şeklinde adlandırılır ve bayram günlerinde sinagogda okunur: Neşideler Neşidesi, Pesah’ta; Rut, Şavuot’ta; Eha, Tişabeav’da; Vaiz, Sukot’ta ve Ester de. Purim’de okunur. Daha sonraları, bu kitaplar bir alt bölüm oluşturdular ve bu tarzda düzenlendiler... bu akışkan düzene karşın: Tarihler Kitabı, yazılar bölümünün son konumunu teşkil etmektedir. Din alimleri, Tarihler Kitabı ile Kutsal Kitap’ın ilk kitabı olan Yaratılış arasında biçimsel benzerikler keşfetmişlerdir. Her ik kitap da insanlığın başlangıcına atıfta bulunmakta ve Yisrael topraklarına geri dönüşün önsezisi ile son bulmaktadırlar.
Yaratılış ile Tarihler’in dengelenmesi, tüm Kutsal Kitap için bağdaştırıcı ve kapsayıcı bir edebi temanın oluşumunu sağlamıştır. Birçok eski Yahudi kaynakçası, Kutsal Kitap’taki toplam kitap sayısını 24 olarak belirtmektedir. Bu sayının özel bir anlam taşıyıp taşımadığı belli değildir, fakat bunun suni olarak Küçük Peygamberlerin bir kitap şeklinde sayılmasından kaynaklandığı ve başlangıçta Ezra ve Nehamya’nın tek bir eser olarak kabul edilmesine dayandığı anlaşılmaktadır. Samuel, Krallar ve Tarihler’in her birinin iki ayrı kitap olarak alt bölüm şeklinde tasnifi ise, daha sonraki bir gelişmenin ürünüdür. Değişken nitelikli ve 22 kitabı tanımaya yönelik bir tutum ise Josephus (“Apion’a Karşı, 1.38- 42) tarfından teyid edilmektedir. Burada Rut, Hakimler’e; Mersiyeler Yermiyau’ya bağlanmıştır. Bu uygulama, Kutsal Kitap’ın Yunanca’ya ve Latince’ye yapılan çevirilerinde de korunmuştur.
Kutsal Kitap’ın üç belirgin kütleye bölünmesi, içeriğinin kategorilere ayrılmış olduğunu ima etmektedir. Fakat bu, kitapları bir tür veya stil itibarı ile tasnife tabi tutmamaktadır. Halen geçerli olan bilimsel görüşe göre ise ,bu bölünme, Kutsal Kitap’ın içeriğini tasnif edilişindeki üç belirgin gelişmeyi simgelemektedir.
Tasnif Ölçüsü: “Tasnif Ölçüsü” tabiri burada bir kutsal yazılar kütlesinin sınırlandırılmış ve yetkin yazılar kütlesinin sınırlandırılmış ve yetkin tabiatını ifade eder. Kutsal Kitap’a dahil kitaplar bazı dini topluluklar tarafından bağlayıcı mahiyette algılanırlar. Çünkü bu kitapların ilahi bir şekilde tecelli ettiği veya ilham olunduğu inancı mevcuttur. “Tasnif Ölçüsü” kavramı: Kutsal Kitap’ın nasıl Yahudi yaşamının odak noktası haline geldiğini anlatmakve Yisraeloğulları’nın nasıl “Kitap’ın Halkı” olduğunu açıklamak; öğretilerinin, değerlerinin ve ulusal ahlakının ulusun oluşumunun dokusuyla nasıl giriftleştiğini ortaya koymak açısından merkezi bir önem taşır.
devam edecek....
Kaynakça: "Yahudilik  Ansiklopedisi", Cilt I, II, III Yusuf Besalel